Nazwa serii mówi wszystko. Naukomiks to formuła, w której konkretną wiedzę, twarde fakty podano w atrakcyjny z definicji sposób, to kombinacja, która sprawdza się niemal zawsze. Komiks jak magnes przyciąga większość młodszych odbiorców. Dinozaury i rekiny to także niemal pewniak wśród dziecięcych tematów, bardzo mocno działający na wyobraźnię. Nie dziwi więc, że do tej pory w ramach cyklu wydano dwa tomy poświęcone właśnie tym zwierzętom, czyli ekscytujące „Rekiny” oraz fascynujące „Dinozaury”.
„Rekiny. Najlepsi myśliwi w przyrodzie” autorstwa Joego Flooda to solidne, nowoczesne w formie i dość klasyczne w treści kompendium, w którym czytelnik znajdzie mnóstwo faktów dotyczących poszczególnych gatunków rekinów - od tych najmniejszych po prawdziwe olbrzymy. Pozna ich zwyczaje, siedliska, sposoby odżywiania się. Odkryje ich jakże różną od ludzkiej anatomię. Wreszcie dosłownie zajrzy w groźne paszcze, by ujrzeć niesamowite uzębienie. Też takie chcę. Zamiast kolejnej wizyty u dentysty, zamiast implantów i sztucznych szczęk zawsze gotowy do użycia kolejny garnitur zębów. Cud natury!
W komiksie nie zabrakło krótkiej opowieści o ewolucji rekinów, jednych z najstarszych zwierząt na Ziemi - od samych początków przed ponad 400 milionami lat. Mnogość form, sposoby najbardziej efektywnego dostosowania się poszczególnych gatunków do otoczenia wywierają duże wrażenie. Wspomniane zęby to tylko przykład.
Przez całą książkę autor próbuje odczarować niezasłużoną złą sławę rekinów postrzeganych przez człowieka jako krwiożercze bestie, gustujące w ludzkim mięsie maszyny do zabijania. Cóż, od klasycznych „Szczęk” taki właśnie obraz tych majestatycznych drapieżników utrwalił się w popkulturze. Okazuje się, że prawda jest zupełnie inna, a krzywdzący stereotyp spowodował, że niektórym gatunkom rekinów grozi wyginięcie. To my, ludzie, stanowimy większe zagrożenie. W wyniku działań człowieka liczebność niektórych grup tych zwierząt zmniejszyła się aż o 90 procent.
Wszystkie informacje podano w przystępny sposób, choć autor nie unika specjalistycznego słownictwa. Zawsze jednak naukowe terminy zostają wyjaśnione, dodatkowo na końcu książki znajduje się niewielki słowniczek. Komiksowa forma ułatwia zapamiętywanie, klasyczne kadry przeplatają mapki, wykresy i schematy. Dodatkową przeciwwagą dla nieraz dość poważnych treści jest wszechobecny humor. Nastoletni żarłacz brunatny, który chyba nigdy nie wyprowadzi się z rodzinnego domu, wymiata!
„Dinozaury. Skamieliny i pióra” autorstwa MK Reed i Joego Flooda to komiks, który naprawdę mnie zaskoczył. Spodziewałam się kolejnej pozycji o dinozaurach, czyli wyliczanki gatunków, informacji o ich wyginięciu i kilku danych o nieistniejącym świecie. Dinozaurowej klasyki, której pełno na księgarskim rynku. Nic bardziej mylnego. Owszem, czytelnik dowie się tego i owego o tyranozaurach, teropodach i welociraptorach. Przede wszystkim jednak autorzy skupili się na historii paleontologii.
Nuda? O nie. Początki badań nad dinozaurami przypominają raczej scenariusz filmu sensacyjnego z dość mocnymi akcentami komediowymi. Awantury i awanturki, przypadki i przepychanki, ciężka, żmudna, codzienna praca i niesamowita przygoda, zawiść i współpraca, wieczna sława i zapomnienie. I niesamowite emocje towarzyszące pierwszym odkryciom, przełomom naukowym wywracającym wszystko, co ustalono, do góry nogami. Indiana Jones czułby się doskonale w towarzystwie pionierów paleontologii.
Autorzy pokazują również, w jaki sposób dinozaury (o których istnieniu nikt jeszcze wtedy nie widział) wpływały na dawne wierzenia, mity, jak odnalezione przez przypadek tajemnicze kości zapładniały wyobraźnię ludzi w czasach przednaukowych. Ba, ten proces trwał nawet, gdy o wielkich gadach wiedziano już dość sporo. Choćby słynny potwór z Loch Ness całkowicie zmienił aparycję po odkryciu plejozaura.
Historia paleontologii to główna oś narracyjna, wokół której pojawiają się wszystkie ważne z punktu widzenia wiedzy o pradawnych gadach tematy. Jak na tak krótką pozycję uwzględniono ich tu całkiem sporo. Dowiemy się, jak powstają skamieliny, dlaczego poszczególne gatunki miewają czasem tak dziwaczne nazwy, czym różnią się dinozaury gadziomiednicze od ptasiomiedniczych i czy dawne gady były stało- czy zmiennocieplne. Przekonamy się także, czy wszystkie dinozaury na pewno wymarły.
Nie zabrakło również krótkich informacji o ogólniejszych teoriach tworzących kontekst dla badań paleontologicznych, pozwalających ułożyć dostępne elementy układanki w większą całość. Pojawiają się między innymi Darwin i jego teoria ewolucji, Wegener i koncepcja dryfu kontynentalnego oraz Rutherferd i jego metoda datowania izotopowego.
Podobają mi się krótkie podsumowania przyporządkowane do konkretnej daty, pokazujące, co uznawano w danym momencie za pewnik. Uzmysławia to czytelnikowi, że nauka, niezależnie od dziedziny, nie jest dana raz na zawsze, że wraz z nowymi odkryciami, nowymi danymi, nowymi technikami badawczymi nasza wiedza się wciąż zmienia. Wszystko jest poddane ciągłej weryfikacji, nie ma dogmatów, o czym przekonali się nawet autorzy książki i... brontozaur.
Jak w poprzedniej pozycji, tak i tu wszystkie te dość trudne zagadnienia przedstawiono w bardzo prosty i czytelny sposób. Mapki, grafiki, wykresy, porównania wzbogacają główną opowieść i porządkują naukowe informacje i twarde dane. Oczywiście, nie zabrakło humoru, który widoczny jest szczególnie w grafikach. Super. Najbardziej jednak urzeka dystans autorów do własnego dzieła (sprawa wspomnianego już wcześniej brontozaura).
=============
Mimo podobnej formuły w każdej z książek ten sam schemat kompozycyjny został wykorzystany w inny sposób. „Rekiny” to skupiona na dziś ilustrowana próba rozwiania wszelkich mitów, plotek i naszych uprzedzeń względem tych niesamowitych drapieżników, „Dinozaury” to z kolei podwójna podróż do przeszłości, do prehistorii, w której odkrywamy bogactwo nieistniejącego już świata, i do czasów nowożytnych, gdy odkrycia i nauka pozwoliły rozprawić się z mitami i legendami narosłymi wokół tajemniczych szkieletów, czaszek i skamielin. Różna perspektywa warunkuje przy tym nieco inne rozłożenie akcentów, w obu przypadkach trafione i wyważone. Balans pomiędzy konkretną wiedzą a zabawną formą został zachowany.
To samo dotyczy warstwy graficznej. Mimo podobnej konwencji - realistycznej, ale z odrobiną dystansu, książki nie są identyczne. Dyskretne różnice dotyczą detali i kolorystyki, co szczególnie widać przy porównaniu kadrów opowiadających o morskich toniach z tymi, które dotyczą pierwszych odkryć paleontologicznych.
Niewielki format Naukomiksów może trochę mylić. Wbrew pozorom na zaledwie 128 wypełnionych intrygującymi kadrami stronach czytelnik znajdzie naprawdę dużo konkretnych informacji przedstawionych czytelnie, z humorem, ale nie infantylnie. Dzięki temu zaciekawią one i ucznia pierwszych klas szkoły podstawowej, i nastolatka. „Rekiny. Najlepsi myśliwi w przyrodzie” to świetny wstęp do bliższego poznania budzących grozę morskich drapieżników, „Dinozaury. Skamieliny i pióra”, dzięki nieco odmiennej niż w innych pozycjach poświęconych dinozaurom na rynku perspektywie, sprawdzą się jako uzupełnienie klasycznych encyklopedii dla dzieci o tych prehistorycznych gadach. Dobra zabawa i walory edukacyjne. Czy do pełni szczęścia potrzeba czegoś więcej?
Obie książki uświadamiają czytelnikowi jeszcze jedną, chyba najważniejszą prawdę. Sprawdzaj, nie ufaj stereotypom, zawierz nauce, ale pamiętaj, że nawet ona nie jest niezmiennym dogmatem, więc sprawdzaj. Wciąż. Wszystko się zmienia, również nasza wiedza o świecie.
REKINY. NAJLEPSI MYŚLIWI W PRZYRODZIE
Tekst i ilustracje: Joe Flood
Tłumaczenie: Monika Gajdzińska
Seria: Naukomiks
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Data wydania: 2019
Liczba stron: 128
Oprawa: twarda
Format / forma: klasyczny komiks
Sugerowany wiek: 6+
DINOZAURY. SKAMIELINY I PIÓRA
Tekst: MK Reed
Ilustracje: Joe Flood
Ilustracje: Joe Flood
Tłumaczenie: Anna Studniarek
Seria: Naukomiks
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Data wydania: 2018
Liczba stron: 128
Oprawa: twarda
Format / forma: klasyczny komiks
Sugerowany wiek: 6+
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz