„Tydzień Konstancji”, czyli zapach koloru

Siedem dni z życia jednej dziewczynki, wyjątkowy symboliczny tydzień złożony z dni specjalnych, niezapomnianych, począwszy od pachnącej babciną szarlotką soboty, poprzez niedzielę o kawowym aromacie, lany poniedziałek, zalatujący rybą wtorek, czwartek, w którym unosi się woń papkowatego ryżu i domowych pączków, aż do kolejnej soboty, gdy spełniają się marzenia. O tym właśnie opowiada niewielka książka „Tydzień Konstancji” Olgi Masiuk - zabawna i wzruszająca, słodka (czasami za) i szczera.

Tytułowa Konstancja to ciekawa świata, trochę roztrzepana dziewczynka, która uwielbia słowa, choć z tymi trudniejszymi czasami sobie jeszcze nie radzi. Jak każde dziecko w jej wieku chce przede wszystkim doświadczać, czuć i wiedzieć. Pędzić na rowerze tak szybko, by poczuć wiatr. Zostać porządnie oblaną w wielkanocny poniedziałek. Niestety, w jej przypadku nie wszystko jest proste. Jeden ze zmysłów dziecka nie działa, Kostka nie widzi od urodzenia.

W tej pełnej niewymuszonego humoru opowieści autorce udało się w subtelny, lekki sposób pokazać nam, widzącym, z czym musi się mierzyć ktoś, kto nie widzi. To historia marzeń, które ze względu na to ograniczenie wydają się być niemożliwe do spełnienia. Czy to prawda? Odpowiedź znajdziecie w książce.

Pierwszoosobowa narracja dodaje wiarygodności. Poznajemy świat Konstancji jej oczami. I ten problem, który bystry czytelnik już wyłapał, przewija się przez całą książkę. Najlepiej oddaje to przezabawna rozmowa Kostki z wujkiem, dialog „ze ślepym o kolorach”, uzmysławiająca, jak bardzo nasz język jest przesiąknięty odwołaniami do leksemów związanych z wzrokiem. Wujek mówi, dziecko punktuje, ujawniając przy tym dystans do siebie i swojej niepełnosprawności. Niezręczność wynikająca z nieadekwatności leksyki, frazeologii kryjącej się w dosłownych znaczeniach stanowi punkt wyjścia do zabawnej próby oddania tego, co w tym przypadku wydaje się być niemożliwe do zrozumienia w typowy sposób.

W dzieciństwie byłam na zimowisku zorganizowanym w szkole dla głuchoniemych z świetnie wyposażoną (jak na tamte czasy) salą dyskotekową. Z prawdziwą kulą. Wszystkie dzieciaki były zdumione. Po co? Dlaczego? Jak? Do dziś pamiętam panią, która próbowała pokazać nam, w jaki sposób osoby niesłyszące czują dźwięk, muzykę, rytm. Podobnie w tej historii paradoksalnie świat dziewczynki wypełniają kolory definiowane przez odniesienia do rzeczywistości, którą ONA może poznać i zrozumieć. Barwy pachną, znaczą, są konkretne, przywołują wspomnienia, wydarzenia, emocje podobnie jak odsłaniające się dzięki dotykowi kształty. Zmysły, którymi dysponuje dziewczynka, kompensują ten jeden brak, starają się wypełnić lukę. Niestety, nikt z nas nie jest w stanie w pełni pojąć istotę tego procesu, nie możemy wejść w skórę osoby niesłyszącej/niewidzącej/niepełnosprawnej i tak naprawdę poczuć, jak to jest. Możemy tylko starać się zrozumieć.

Klimat książki tworzą również minimalistyczne, ale pełne treści ilustracje Ewy Stiasny. Przypominają cienie, sylwetki i kształty wyłaniające się gdzieś z mroku i doskonale dopowiadają treść.

Prosta, wiarygodna narracja pełna zabawnych scenek, charakterystycznych ciepłych postaci sprawia, że książka czyta się sama i świetnie nadaje się do wspólnej lektury nawet z młodszymi dziećmi. Z naszych rodzinnych lektur pamiętam jednak, że jednemu ze słuchaczy trochę przeszkadzał nieco przesłodzony sposób mówienia głównej bohaterki. Nie do końca się z tym zgadzam, ale obowiązek recenzencki wymaga, bym o tym wspomniała. Z dużym uznaniem zaś spotkały się zabawne słowne przekształcenia, przejęzyczenia, językowe łamańce.

Historia Konstancji pokazuje przede wszystkim, że mimo różnego sposobu doświadczania świata wszyscy, niezależnie od naszej sprawności, jesteśmy tacy sami. Marzymy, lubimy dobre jedzenie, chcemy być akceptowani i samodzielni, tęsknimy za bliskimi, przeżywamy śmierć naszych zwierzaków. Jesteśmy po prostu ludźmi. 

Książki szukajcie w bibliotekach.

TYDZIEŃ KONSTANCJI
Tekst: Olga Masiuk
Ilustracje: Ewa Stiasny
Wydawnictwo: Dwie Siostry
Data wydania: 2008
Oprawa: twarda
Liczba stron: 132
Format / forma: kieszonkowa
Sugerowany wiek: 6+