Mała czarna czy peplos - „Trendy i owędy” kontra „M.O.D.A."

Dwie książki o modzie. Bardzo różne w formie, opracowane według zupełnie innych kluczy. Łączy je jedno. Wzbudziły zaciekawienie dwóch modowych ignorantek najchętniej odzianych w dżinsy i podkoszulki. Modne dżinsy i modne podkoszulki. Wyrażające nas dżinsy i podkoszulki.

Ale żeby się dowiedzieć, że te nasze skromne stroje to także stylistyczna deklaracja, musiałyśmy zdobyć się na odwagę, przezwyciężyć nasze uprzedzenia i zaufać dwóm książkom. Pierwsza z nich to albumowe „Trendy i owędy” z założenia bardziej do oglądania, a druga „M.O.D.A.” - bardziej do czytania. Obie wydane w ramach doskonałych serii i obie z punktu widzenia pani w średnim wieku i początkującej nastolatki zaskakująco wciągające.

„Trendy i owędy, czyli czego nie wiedzieliście o modzie, a chcielibyście wiedzieć” Alicji Budzyńskiej, Katarzyny Olech-Michałowskiej i Agaty Raczyńskiej to książka, którą naprawdę warto mieć na półce, nawet jeśli moda interesuje nas tyle, co zeszłoroczny śnieg. Nie przedstawiono jej bowiem tutaj jako wartości samej w sobie, ale wpleciono misternie w kulturę, historię, pokazano przenikanie się, oddziaływanie różnych aspektów życia z tym, co się wkłada na grzbiet, nogi i głowę.

Autorki dowodzą, że w dziejach stroju (aż od starożytności) odbija się historia świata, jego przemian społecznych, kulturowych. Dość przypomnieć chociaż kontrowersje wokół damskiego garnituru, inspirowany mundurem, oszczędny w formie styl II wojny światowej czy pojawienie się mini. Nie mówiąc już o świetnym wykresie obrazującym zmiany ideału kobiecej sylwetki od średniowiecza po lata 80. XX wieku.

Czytelnik pozna także kultowe, charakterystyczne projekty znanych domów mody, różnice pomiędzy kolekcjami prêt-à-porter a haute couture oraz ikony mody - ludzi, którzy przełamywali modowe stereotypy, a ich własny, niepowtarzalny styl inspirował projektantów.

Nie pominięto także dodatków - od fryzur, nakryć głowy poprzez biżuterię, torebki, okulary aż po bieliznę czy buty (te do noszenia i te, w których chodzenie wydaje się niemożliwe). I tu pojawia się moje jedyne „ale". Fryzury, lata 80. Jaki mullet? Toż to czeski piłkarz!

Ubiór to nie jedynie prosta ekspresja naszej osobowości. W kanonie mody autorki prezentują przykłady szat królewskich, odzieży sportowej, przebrań karnawałowych, wojskowych mundurów z różnych czasów i kultur, odzienia kapłanów, a nawet strojów identyfikujących poszczególne subkultury.

Siła tej książki tkwi w bardzo oszczędnym operowaniu tekstem. Pełni on funkcję wspomagającą, pojawia się jako dopowiedzenie, notatka na boku projektu, krótki wstęp do rozdziału, wyjaśnienie trudnego terminu (a jest ich sporo). Większość informacji ukrywa się w doskonałych ilustracjach Agaty Raczyńskiej. Stylizowane na szkice projektanta mody, rysowane ołówkiem, jakby od niechcenia, opatrzone ręcznymi dopiskami.

Seria ART Egmontu, w której ukazała się ta pozycja, gwarantuje najwyższą jakość wydania. To edytorska perła - twarda oprawa, intrygująca bladoróżowa okładka, otwierająca książkę i doskonale wprowadzająca w jej klimat wycinanka, albumowy charakter i świetny, matowy papier to nie wszystko. Pomyślano nawet o szkicowniku i notatniku dla młodych projektantów. Tylko jak mazać po takim cudzie?

„M.O.D.A. Metki. Obcasy. Dżinsy. Adidasy” Katarzyny Świeżak to kolejna część świetnej serii Wydawnictwa Dwie Siostry zapoczątkowanej wielkim przebojem „D.O.M.E.K.” Autorka przedstawia w niej najciekawsze zjawiska w modzie ostatnich 150 lat. Zarówno te, które na stałe weszły do kanonu jak dżinsy, mała czarna, szpilki lub buty emu, jak i te, które okazały się raczej jednorazowym eksperymentem. Wyobraźcie sobie na przykład rajstopobuty albo ubrania z pluszaków.

Krótkie notki zawierają dość ciekawe informacje o powstaniu danej rzeczy bądź genezie zjawiska, anegdotki, fakty, dane, słynne nazwiska i jasny nawet dla dzieci kontekst kulturowy. Napisano je dość prostym językiem, w formie przypisów wyjaśniono terminy potencjalnie niezrozumiałe (np. menedżer, punk, brezent).

Autorka pokazuje związki mody ze zmianami w naszych zwyczajach, życiu codziennym. Część z pomysłów już wcielono w życie. Nikogo nie dziwi ekomoda, torby z brezentu. Ale ubrania z rozpylacza, dom w kieszeniach to jeszcze pieśń przyszłości.

„M.O.D.A.” to także, dzięki ilustracjom Katarzyny Boguckiej, uczta dla oka. Grafika utrzymana w charakterystycznym ekspresyjnym stylu artystki opowiada równoległą do tekstu pełną humoru historię. Kontrastowe mocne barwy, dynamika, ciągły ruch, interakcje pomiędzy postaciami sprawiają, że każda strona jest jak kolejny odcinek animowanego serialu oczywiście o modzie. Wprawne oko dostrzeże wiele smaczków, odniesień do popkultury, choć czasem to i owo młodszym dzieciom trzeba będzie wytłumaczyć. 

---

Którą pozycję wybrać? Najlepiej dwie, gdyż uzupełniają się doskonale. Obie przywracają modzie należne miejsce i traktują ją poważnie jako część naszej kultury, sztukę, sposób wyrażania siebie, a nie pustą pogoń za najnowszymi trendami z sieciówek. Obie również nie czynią z mody fetyszu, ale uwzględniają - bez wartościowania - nasze różne podejścia do tematu. 

Stonowane, eleganckie „Trendy” to fascynująca podróż po historii stroju niemalże od jego początków, pozycja dla każdego niezależnie od wieku. Inwestycja na lata. Nieco erudycyjne kompendium, nasycone konkretną wiedzą, choć tekstu tam mało. Można zabłysnąć w towarzystwie i zostać mistrzem Scrabble, mało kto wie przecież, co znaczą takie słowa jak szustokor, fortugał czy surcot. Do wertowania i oglądania w nieskończoność. Doskonałe graficznie i edytorsko. Perełka.

Pełna życia, ruchu „M.O.D.A.” skupia się raczej na czasach nam współczesnych. Sposób pisania, anegdotyczne podejście do tematu sprawiają, że raczej docenią ją młodsi czytelnicy. I oczywiście wielbiciele stylu Katarzyny Boguckiej. Ale kto wie?

TRENDY I OWĘDY, CZYLI CZEGO NIE WIEDZIELIŚCIE O MODZIE, A CHCIELIBYŚCIE WIEDZIEĆ

Tekst: Alicja Budzyńska, Katarzyna Olech-Michałowska
Ilustracje: Agata Raczyńska
Wydawnictwo: Egmont

Seria: Art
Data wydania: 2016
Oprawa: twarda
Liczba stron: 96
Format/forma: maksi
Rekomendowany wiek: 7+, dorośli

M.O.D.A. METKI. OBCASY. DŻINSY. ADIDASY 

Tekst: Katarzyna Świeżak
Ilustracje: Katarzyna Bogucka
Wydawnictwo: Dwie Siostry

Seria: S.E.R.I.A.
Data wydania: 2011
Oprawa: twarda
Liczba stron: 148
Format/forma: midi
Rekomendowany wiek: 7+